PSİKOLOJİ SÖZLÜĞÜ

ABREAKSİYON: Acı veren bir deneyimi anımsamanın ardından gelen duygusal boşalım.

ABUSE: Kötüye kullanma / suistimal.

ABULİ: Belirli bir işe başlama ve bitirme konusunda istenç kaybı, iradede azalma, düşünme dürtüsünde azalma.

ADOLESAN: Diğer adıyla ergen, çocukluk ile yetişkinlik dönemi arasındaki fiziksel, cinsel, toplumsal ve psikososyal geçiş dönemindeki kişidir.

AFAZİ: Beyin hasarı neticesinde bireyin söylemek istediğini artık söyleyememesi anlamına gelmektedir. Bir çeşit konuşma bozukluğu.

AFONİ: Genellikle konuşma kaslarını kontrol eden sinirlerin hastalığı veya zedelenmesi sonucu oluşan ses yitimi ya da ses kısılması.

AGORAFOBİ: Evden çıkmakta zorluk çekme, açık alan korkusu.

AGRESYON: Öfke, hiddet ve düşmanlık duygularının karşılığı.

AİLUROFOBİ: Şiddetli olabilen kedilerden korkma halidir.

AKALKULİ: Hesap yapamama, sayıları anlamama yetersizliği.

AKROFOBİ: Yüksek yerlerden korkma durumu.

AMNEZİ: Duygusal ya da doğal gelişen süreçte gecmiş döneme ait bellek yitimi.

Asindetik: Düsünceler arasında mantıksal bağın olmayışı.

Astenik: Güçsüz,uygunsuz ve zayıf görünüş.

Aleksitimi: Duygusal Sağırlık olan aleksitimi kişilerin kendi ve diğer insanların hislerini algılama yetisinden yoksun olmasına denir.

Çevresellik: Aşırı detaylı düşünce ve/veya konuşmadır. Belli bir noktanın çevresinde dolaşma vardır.

Delirium: Organik  beyin bozukluğu’na bağlı olarak sanrı ve varsayımlarla belirli akut bilinç bulanmasıdır.

Demans: Kronik, genellikle dönüşü olmayan kognitif fonksiyon bozukluğudur. Organik beyin bozukluğuna bağlıdır.

Depersonalizasyon: Kişiliği  rüya gibi reddetmektir. Anksiyete, depresyona ikincil olabilir.

Deplasman: Duygunun kişi veya objeden başka bir nesneye kabul edilebilir türde naklidir.

Depresyon: Uzun süreli devam eden üzüntü ile belirli bir mizaç durumudur. Depresif bozukluk.

Derealizasyon: Dış dünyanın rüya gibi gerçekdışı algılanmasıdır.

Dismorfofobi: Bedenin bir bölümünün anormal görüldüğüne dair düşüncedir.

Disosiasyon: Bilincin bir bölümünün, geri kalanından ayrılmasıdır. Örnek: Rahatsız eden bir olayı unutma gibi.

Düşünce bloku: Şizofrenide görülen düşüncenin aniden duraksamasıdır.

Düşünce karışması: Kişinin düşünceleri başkalarının onun kafasına soktukları düşünceler olabilir veya kişinin kendi düşünceleri çekilmekte veya yayınlanmaktadır.

Düşünce sıkışması: Manide görülür. Aşırı konuşma ve düşünce vardır.

Düşünce uçuşması: Manik hastalarda sık görülür. Düşünce akımında anlık değişmelere bağlı olarak ortaya çıkan ani değişmelerdir.

Efori: Artmış biçimde iyi hissetmektir. Örneğin, organik beyin bozukluğu ve manik hastalarda görülebilir.

Ego: Kişiliğin genellikle bilinçli ve gerçekle bağlantısı olan parçasıdır.

Ekolali ve ekopraksi: Kişi başkalarının konuşma ve davranışlarını taklit eder.

Fiksasyon: Kişilik gelişiminin olgunlaşmamış bir dönemde duraksamasıdır.

Fobi: Belli bir nesne veya durumdan aşırı korkudur.

Fonksiyonel: Biyolojik nedene bağlı olmayan;psikolojik faktörlerle oluşan bozuklukları tanımlamak için kullanılır.

Füg: Bir tür bilinç değişimidir. Depresyonda disossiyatif bozukluklarda post-epileptik durumlarda , alkol ve ilaca bağlı durumlarda ve kafa travmasından sonra görülebilir.

Hallüsinasyon: Dış uyaran olmaksızın yanlış algılamadır. Fonksiyonel psikoz veya organik beyin bozukluklarında görülür.

Hipokondriyazis: Sağlık konusunda aşırı dert etmektir.

İd: Kişiliğin ilkel ve büyük kısmı bilinç dışı olan parçasıdır.Dürtülerle doyuma ulaşmak için uğraşır.

İllüzyon: Bir uyaranın yanlış algılanmasıdır. Ruhsal hastalık kadar normal kişilerde de görülebilir.

İnkar: İç ve dış dünyada gerginliği azaltmak için bilinç dışı bazı bilgileri reddetmektir.

Katatoni: Mutizm ve hareketsizlikle belirlidir. Bilinçte bozulma yoktur.

Kelime salatası: Şizofrenide görülebilen neolojizmlerden oluşan ve düşünceyi anlaşılmaz hale getiren durumdur.

Kompülsiyon: Kişinin direncine rağmen kafadan atamadığı düşünceyi atmak için yaptığı hareket. Yapmadığında kötü bir şey olacakmış gibi bir duyguya kapıldığı hareket.

Konfabulasyon: Kişinin kendisinin inandığı düzmecelerdir,bellek kusurlarını örter. Özellikle Korsakof  Sendromu’nda olmak üzere amnestik durumlarda ortaya çıkar.

Konversiyon: Baskılanmıs duygunun bedensel belirtiler biçiminde ortaya çıkmasıdır (konversiyon histerisi).

Libido: 1-Cinsel dürtü, 2-Genel psişik enerji.

Manyerizm: Konuşma veya hareketin yapay veya abartılmış biçimidir.

Negativizm: Beklenilen yanıt veya davranışın tam tersini göstermektir.

Neolojizm: Şizofrenide görülür. Herhangi bir şeyi hasta için anlamlı bir sözcükle isimlendirmedir.

Nevroz: Gerçek ve içgörü ile bağlantısı kopmayan strese karşı ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.

Obsesyon: Kişiyi rahatsız eden, istediği halde kafasından atamadığı düşüncelerdir.

Ödipal: Karşı cinsten ebeveyne bilinçdışı istekle belirli bir durumdur.Aynı cinsten olan ebeveyne öfke vardır.

Özdeşleşme: Genellikle hayranlık duyulan başka bir kişinin özelliklerini bilinçli veya bilinçsiz benimsemedir.

Parapraksi: Dil sürçmeleri,unutkanlıklar gibi küçük bozukluklarla giden bilinç dışı duyguları belirliyen bir tablodur.

Perseverasyon: Konuşma veya hareketin sürekli tekrarıdır. Organik beyin bozukluklarında görülür.

Projeksiyon: Kişisel yetersizlikleri ve kabul edilemez duyguları dış dünyadaki kişilere ve faktörlere yansıtmadır.Suçlanmayı önlemek için bilinçdışı kullanılan bir yoldur.

Psikosomatik: Mental nedenlere bağlı fizyolojik disfonksiyondur.

Psikoz: Sanrı ve halüsinasyonlarla belirli ruhsal bozukluktur.

Psödodemans: Geriye dönebilir bir fonksiyonel bozuklukta, örneğin: depresyonda kognitif fonksiyonların bozulmasıdır.

Psödohalusinasyon: Görme veya işitme biçiminde kişinin iç dünyasından gelen algılama bozukluğudur. Kişi durumu gerçekdışı olarak değerlendirir.

Rasyonalizasyon: Kişinin davranışlarının gerçek nedenini hafifleterek açıklamasıdır.

Reaksiyon formasyon: Kabul edilebilir düşünce baskılanmıştır. Kişi olanı biteni karşıtı ile açıklamaya çalışır.

Referans fikirleri: Dış olayları yanlış yorumlamadır. Paranoid durumlarda ortaya çıkabilir. Hiç psikiyatrik bozukluğu olmayan titiz ve genç insanlarda da olabilir.

Regresyon: Düşünce,duygu ve davranışların ilkel dönemlere dönmesidir.

Represyon: Bilinçten çıkarılan, kabul edilemeyen düşünce ve impulslardır.

Rezistans: Psikoterapi sırasında bilinçdışı materyalin yorumlarına direnç göstermektir.

Sanrı: Eldeki bilgilerle yanlışlığı gösterilemeyen, sosyal grupla aykırılık gösteren yanlış inançtır. Fonksiyonel psikoz ve organik psikozlarda görülür.

Sınır vaka: 1-Psikoterapistler tarafından psikoz sınırında görülen hastalar için kullanılan terimdir. 2 – DSM/IV’te bir kişilik tipidir.

Siklotimik: Mizaç değişikliği eğiliminde olan bir kişilik tipidir.

Somatizasyon: Duygusal gerginliği, fizik yakınma biçiminde anlatmaktır.

Sterotipi: Şizofrenide görülebilir.Anlamsız,rahatsız edici tekrar edici, hareketlerdir.

Süblimasyon: Engellenmiş isteklerin sosyal yönden kabul edilebilir kanallara yönlendirilmesidir.

Süperego: Kişiliğin eleştiren parçasıdır. Anne,baba standartlarına göre gelişir.

Verbijerasyon: Bir sözcüğün veya cümlenin sürekli tekrarıdır.